Manewr „człowiek za burtą” – jak poprawnie go wykonać?

Jedną z najniebezpieczniejszych sytuacji, do których może dojść podczas rejsu jest wypadnięcie człowieka za burtę. Obowiązkiem każdego żeglarza jest właściwe zabezpieczenie łodzi oraz załogi, a także nabycie niezbędnej wiedzy dotyczącej postępowania w przypadku, gdy ktoś znajdzie się w wodzie. W takich momentach kluczowy jest czas oraz to, żeby nie dopuścić do utonięcia lub wyziębienia osoby znajdującej się poza łodzią, a także sprawna organizacja, w tym przede wszystkim działanie według obowiązujących reguł. 

Istnieje kilka manewrów stosowanych podczas akcji ratunkowej „człowiek za burtą". Podejmowane działania będą nieznacznie różnić się od tego, czy sterujesz łodzią z żaglami czy motorówką. W naszej szkole Sztorm Grupa nauczymy Cię manewrów wykonywanych „na żaglach” oraz „na silniku". Zanim przejdziemy do opisu poszczególnych technik, przedstawimy najważniejsze komendy stosowane w przypadku gdy jeden z załogantów za burtą. 

Jakie są podstawowe komendy w manewrze „człowiek za burtą"?

Osoba, która jako pierwsza zauważy człowieka w wodzie, wszczyna alarm „człowiek za burtą". Następna komenda brzmi „podać środki ratunkowe”, po której wrzuca się do wody koło ratunkowe lub kamizelkę. Ważne jest, by środki zostały podane od strony nawietrznej, dzięki czemu będą dryfować w stronę rozbitka, zamiast od niego odpływać. Kolejny krok to wyznaczenie członka załogi na tzw. obserwatora. Tutaj najlepiej precyzyjnie określić jedną osobę, podając głośno jej imię wraz z nazwą „obserwator” lub „oko". Jej zadaniem jest informowanie sternika o dokładnym położeniu rozbitka. Dopiero po powyższych komendach możliwe jest wykonanie manewru „człowiek za burtą” polegającego na jak najszybszym podejściu do człowieka znajdującego się w wodzie, z zachowaniem maksymalnej ostrożności. Po wyciągnięciu rozbitka na pokład należy udzielić mu pierwszej pomocy, a następnie dotrzeć do najbliższego portu w celu dokładnego sprawdzenia stanu zdrowia poszkodowanego przez ratowników medycznych. 

Warto tutaj podkreślić, że wyłącznie skipper danej jednostki wydaje komendy. To kluczowe, żeby akcja ratunkowa przebiegła sprawnie i szybko, bez niepotrzebnego zamieszania wśród załogi. Łódź nie powinna znaleźć się zbyt daleko od ratowanego, ponieważ obserwator musi mieć go stale w swoim polu widzenia. Wszystkie powyższe ćwiczenia są szczegółowo omawiane i praktykowane podczas naszych kursów żeglarskich i motorowodnych. Wybór manewru, w tym pętli rufowej, ósemki sztagowej czy manewru monachijskiego (wszystkie można wykonać zarówno „na żaglach”, jak i „na silniku”) zależy również od warunków atmosferycznych, liczby członków załogi oraz doświadczenia kapitana.

Manewr „człowiek za burtą” na żaglach

W pierwszej kolejności należy odpłynąć od ratowanego na kilka długości jachtu, płynąc bajdewindem w celu uzyskania miejsca na wykonanie niezbędnego zwrotu. Następnie żeglarz wykonuje odpadnięcie łodzi do baksztagu i przeprowadza szybki zwrot przez rufę. Ważne jest, aby wyznaczony wcześniej obserwator stale informował sternika o lokalizacji człowieka znajdującego się w wodzie. Kolejny krok to wyznaczenie kursu „na człowieka” i podjęcie rozbitka w ostrym bajdewindzie, przy minimalnej prędkości manewrowej z żaglami w łopocie. Do człowieka podpływamy burtą nawietrzną (na jachtach otwartopokładowych) lub burtą, która jest wyposażona w drabinkę (na jachtach kabinowych). Taki manewr można wykonać niemal w każdych warunkach, umożliwiając pokonanie najkrótszej drogi do ratowanego.

Manewr „człowiek za burtą” na silniku

Należy zachować szczególną ostrożność podczas wykonywania akcji ratunkowej na motorówce. Istnieje ryzyko, że człowiek zostanie wciągnięty przez śrubę silnika, co może mieć katastrofalne skutki. W pierwszej kolejności opłyń osobę, która wpadła do wody w bezpiecznej odległości, i zawróć łódź, płynąc z nurtem. Kolejna ważna czynność to zmniejszenie prędkości do minimum w celu podpłynięcia do ratowanego. Gdy osiągniesz odpowiednią odległość (długość łodzi), ustaw manetkę na luz i dopiero wtedy przystąp do wyciągania człowieka z wody. Pamiętaj, żeby dziób był skierowany do wiatru – w innym przypadku silny wiatr może rozpędzić jacht lub zepchnąć na osobę w wodzie.

Wybierz kurs dla żeglarzy w Sztorm Grupie 

W naszej szkole odbywają się kursy żeglarskie na wszystkich stopniach zaawansowania. Nasi kursanci pod okiem doświadczonych instruktorów zdobywają praktyczną wiedzę dotyczącą skutecznego i bezpiecznego wykonywania manewru „człowiek za burtą” na silniku oraz na żaglach, zgodnie z aktualnymi przepisami. Każde szkolenie jest zakończone egzaminem. Uczestnicy prowadzonych przez nas kursów nabywają obszerną wiedzę z takich dziedzin jak:

• wyposażenie i obsługa jachtów żaglowych lub motorowodnych,
• przepisy,
• locja,
• ratownictwo,
• meteorologia,
• teoria manewrowania. 

W naszej szkole Sztorm Grupa prowadzone są szkolenia motorowodne (kurs na patent sternika motorowodnego, kurs na licencję na holowanie narciarza oraz motorowodne szkolenia doszkalające) i żeglarskie (kurs na patent żeglarza jachtowego, kurs na patent jachtowego sternika morskiego oraz żeglarskie szkolenia doszkalające, jak rejs doszkalający na Mazurach.

Duży nacisk kładziemy na naukę manewru „człowiek za burtą”, który powinien być przeprowadzany w jak najkrótszym czasie pod dowództwem kapitana jednostki. Podejmowane działania są decydujące dla zdrowia i życia ratowanego. Opisywany manewr wraz z podstawowymi komendami musi być regularnie ćwiczony przez kapitana i jego załogę, aby być w pełni gotowym na każde wydarzenie, do którego może dojść podczas wspólnego rejsu.